Batı Trakya’da Tarım Ürünlerinin Bölge Ekonomisine Katkıları

AB’nin tarım politikası AB’nin kuruluşundan bu yana kontrol altında tutulmakla beraber planlı bir ekonomi çerçevesinde yürütülmeye çalışılmıştır. AB Ortak Tarım Politikası çerçevesinde, Avrupalı çiftçiler, AB dışı ürünlere uygulanan kotalarla ve AB çiftçilerine verilen primlerle, dünya tarım ürünlerine karşı yıllarca korundular. Bu primler AB’nin yıllık bütçesinden finanse edilmektedir. AB’nin yıllık bütçesi 90 milyar Euro civarındadır ve AB Ortak Tarım Politikası için ayrılan rakam 45 milyar Euro dolayındadır. Bu da toplam bütçenin %54’üne eşittir. Bu rakam da Hollanda gibi bir ülkenin yıllık Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH)’na eşittir. AB’nin tarıma karşı olan bu korumacı eğilimi, Dünya Ticaret Örgütü (WTO)’nün prensiplerine aykırı olmasının yanı sıra serbest ticaret kanunlarınada aykırıdır. Fakat AB’nin Ortak Tarım Politikasının korumacı yaklaşımını meşrulaştıran çok sayıda sebep mevcuttur. AB tarım politikalarının amacı gıda ürünlerindeki fiyat dalgalanmalarını önlemek ve sabit tutmaktır. Fakat bu teori bugünlerde geçerliliğini yitirmektedir ve AB’nin tarım sektöründe uyguladığı korumacı politikalar, tarım ürün fiyatlarını yapay olarak Dünya tarım ürün fiyatlarının üstünde tutmaktadır. Uygulanan tarım politikalarını AB ekonomisine faydası açısından, bölgesel kalkınma ve çevreyi koruma tezleri doğrultusunda değerlendirmemiz daha doğru olur.

AB ülkelerinden İngiltere’de ve dünya ölçeğindede ABD’de olmak üzere tarımla uğraşanların toplam nüfus içindeki oranları %1,5 ile %2 arasında, Almanya’dada %2,5 civarındadır. Sağlıklı bir ekonomide endüstrinin payının %20’yi, hizmet sektörünün %75’i ve tarımında maksimum %5’i geçmemesi makul kabul edilmektedir.

Batı Trakya, Yunanistan’ın en fakir ve en geri kalmış bölgesi, AB’nin ise genişlemeden sonra en fakir ve en geri kalmış bölgelerinden biridir. Bölgede yaşayan Müslüman Türk Azınlık mensubu bireyler geçimlerini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadırlar. Dolayısıyla Batı Trakya’daki Azınlık toprağa bağlı bir toplumdur ve tek geçim kaynağı elindeki topraklardır. Tarımın başlıca geçim kaynağı olduğu Batı Trakya’da, tütün üretimi tarımın içinde çok önemli bir yere sahiptir.

Batı Trakya Türklerinin %84’ü kırsal kesimde yaşamakta, tarım ve hayvancılık sektöründe çalışmaktadırlar. Tarımın içinde özel bir yere sahip olan tütüncülük, yaklaşık 13 bin Türk ailesine, yani Batı Trakya’daki Türk nüfusun yaklaşık %50’sine gelir sağlamaktadır. Tütün tüccarlarının, tütün üreticilerinden tütünü düşük kilo fiyatından almaya çalışması, tütün üreticilerinin kar marjlarını bir hayli düşürmektedir. Diğer taraftan, Avrupa Birliği’nin tütüne verdiği sübvansiyonları gelecekte azaltmayı planlıyor olması, tütüncülükle uğraşıp başka geçim kaynağı olmayan ve başka işlere kısa vadede geçemeyecek durumda olan Azınlık mensubu bireylerin ekonomik sorunlarını ciddi boyutlara taşımakta ve bölgedeki yapısal işsizliğin artışında önemli bir rol oynayacağı tahmin edilmektedir. Tütün dar gelirli çiftçi ailelerine finansman sağlayan tek ürün olmakla beraber coğrafya koşullarından dolayı bölgede ya başka tarım ürünü yetiştirilememekte yada başka ürünlerin üretimi çok kısıtlı yapılabilmektedir.

AB’nin 2004 tarım reformu doğrultusunda uygulamaya koyduğu yeni tütün politikaları çerçevesinde açıklanan yeni hibe takvimine göre, tütün üreticileri 2009 yılına kadar AB sübvansiyonlarından %100 olarak istifade edebilecek, 2009-2013 yılları arasında ise eskiden ödenen sübvansiyonların sadece %50’sini alabilecektir. AB’nin bu yöndeki desteğinin 2013’ten sonra durdurulması hedeflenmektedir. Batı Trakyalı Türklere göre, AB’nin bu tütün politikası, küçük çaplı tarlalarda yetiştirdikleri basma çeşidi tütün üretimiyle yaşamlarını sürdürenlerin ekonomik sonunu getirebileceği anlamına gelmektedir. Böylece Türkler işsizliğe ve ekonomik sıkıntıya sürükleneceği gibi, binlerce Türk’ün iş aramak amacıyla bölgeyi terk etmek zorunda kalabileceğide öngörülmektedir. Tütünün yetiştirildiği tarlaların, alternatif tarımsal üretim alanlarına kaydırılma olasılıkları ise sınırlı gözükmektedir. Bu bağlamda, Batı Trakyalı Türkler, Atina ve Brüksel’in, tütün üretiminin kendileri açısından taşıdığı önemi dikkate almasını ve AB Ortak Tarım Politikasında kendilerine ayrıcalık tanınmasını talep etmektedirler.

Avrupa Birliği’nden sağlanan sübvansiyonlarla desteklenen üretim sayesinde geçimini sağlayabilen Azınlık çiftçisini, ekonomik krize sokan ilk gelişme bir kaç yıl öncesine kadar üretimi sübvanse eden sabit prim sisteminin, 2 yıllık üretim ortalamasına endekslenmesi olmuştur. Kuraklık, dolu gibi doğal felaketlerden dolayıda yeterli ürün alamayan çiftçi bir sonraki yılda, normalin çok altındaki satış fiyatlarına razı olmak zorunda kalmıştır. Sübvansiyonun sürekli düşüşü ise bunun ikinci negatif basamağını hazırlamış oldu denilebilir. Batı Trakya Türk Azınlığı’na mensup çiftçilerin ifadesine göre bir kaç yıl öncesinde destek primlerle 10 Euroya kadar çıkan tütün kilo fiyatı, bugün 5 Euronun altına düşmüş bulunmaktadır. Bugün bir yıllık tütün üretimi için verilen primlerin kaldırılması Azınlık bölgesinde tarımın sonu anlamına gelmektedir. Aynı zamanda, Azınlık çiftçilerini sert piyasa koşullarından korumak üzere kurulmuş kooperatiflerin, tüccarların denetiminden ve himayesinden çıkamamasıda Batı Trakya’daki Türk çiftçileri karar alma mekanizmalarının dışında tutmaktadır. Bütün bunlara ek olarak zor koşullar altında yaşamını sürdürmek zorunda kalan çiftçilerin, bir yıl öncesinden imzalanan fiyatı belirlenmemiş anlaşmalarla tüccarlara bağımlı hale getirilmeside bir başka şikayet konusudur. Mevcut yasalarda bu durumu engelleyecek hiçbir hüküm bulunmamaktadır. Peki Batı Trakya’da tütün dışında başka ürün hiç mi üretilmemektedir? Üretim vardır ancak devlet tarafından konulan kısıtlamalar ve arazilerin yetersizliği alternatif tarım ürünlerinin üretimini ciddi anlamda zorlaştırmaktadır. Örneğin, Batı Trakya bölgesindeki Türk Azınlık tarımında tütün üretiminin yanında sebzecilik, pamukçuluk, pancar ve mısır üretimide önemli bir yer tutmaktadır. Ancak, Batı Trakya’da çiftçilerin ekeceği ürünler devlet tarafından belirlenmektedir ve çiftçi ekeceği ürünü ve ekilecek ürünün miktarını devlete bildirmek zorundadır. Tohum, devlet tarafından belirli bir bedel karşılığı dağıtılmaktadır. Batı Trakya’da bir ailenin sahip olduğu arazi ise ortalama 40 dönüm dolayındadır.