Kıbrıslı Türk ve Rum liderler nihai çözüm bulunması amacıyla dün İsviçre’nin Cenevre kentinde masaya oturdu. Perşembe günü ise Annan planının görüşüldüğü 2004’ten bu yana ilk kez Türkiye, Yunanistan ve İngiltere de garantör olarak zirveye katılacak.

KIBRIS’ta yaklaşık 2 yıldır yoğun bir şekilde devam eden müzakerelerin son adımı, İsviçre’nin Cenevre kentindeki BM merkezinde Türk ve Rum liderler Mustafa Akıncı ile Nikos Anastasiadis’in pazarlık masasına oturmasıyla dün resmen başladı. Perşembe günü ise üç taraf ülke Türkiye, Yunanistan ve İngiltere, 2004’teki başarısız Annan planı sürecinden 13 yıl sonra ilk kez aynı masaya oturarak, garantörler zirvesini başlatacak ve Kıbrıs sorununa nihai çözüm arayacak.

Cenevre’deki tarihi Kıbrıs zirvesi 2 adımda yapılıyor. Akıncı ve Anastasiadis, garantör ülkelerin katılımı öncesinde 3 gün boyunca henüz anlaşmaya varmadıkları konular ile Türk ve Rum kurucu devletlerinin toprak paylaşımını görüşecek, çarşamba günü birbirlerine harita tekliflerini sunarak birinci adımı tamamlayacak.

Perşembe günü başlayacak 3 garantör ülke Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin yer alacağı zirvede, 1960’ta ‘Kıbrıs Cumhuriyeti’ kurulurken imzaladıkları Türkiye’ye müdahale hakkı veren garanti anlaşmasının yeni dönemde nasıl olacağı belirlenecek. Rum yönetimi ve Yunanistan garantörlük sisteminin tamamen kaldırılarak Türk askerinin de yine tamamen çekilmesini isterken, KKTC ve Türkiye, tam aksine sistemin korunmasını ve askerin kalmasında ısrar ediyor.

BM garantiler konusunda taraflar arasında yakınlaşma bulunmaması nedeniyle garantörler zirvesine zaman sınırı koymadı.

ÇİPRAS İLE ERDOĞAN GÖRÜŞTÜ

Garantör ülkeler zirvesi, BM’nin yeni Genel Sekreteri Antonio Guterres’in katılımıyla başlayacak. Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın temsil edeceği iddia edilmişti, ancak daha sonra Başbakan Binali Yıldırım’ın katılması gündeme geldi. BM Genel Sekreteri, perşembeye kadar yapacağı temasların ardından katılımcıları açıklayacak. Bu arada İsviçre polisi, Cenevre’de garantörler zirvesine yönelik çok sıkı güvenlik önlemleri aldı.

Cumhurbaşkanlığı kaynakları ise Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın dün akşam Kıbrıs konulu bir telefon görüşmesi geçekleştirdiklerini açıkladı.

ANLAŞMAZLIK NOKTALARI

– Liderler dün Kıbrıs sorununun iç meseleleri kabul edilen henüz tam anlaşamadıkları mülkiyet, yönetim ve güç paylaşımını görüşerek pazarlıklara başladı, akşam saatlerinde ise güvenlik ve garantiler konusunda fikir alışverişinde bulundu.

– Kıbrıs sorununda mülkiyet, topraklarının yüzde 80’ini 1974 öncesi Rum mülkü olan KKTC’de, mülklerin kimin elinde kalacağı anlamına geliyor. Mülkiyet sorununun; takas, tazminat ve iade yöntemleriyle çözülmesi öngörülüyor.

– Yönetim ve güç paylaşımında, Rum tarafı henüz yeni kurulacak federal devlette dönüşümlü başkanlığı kabul etmedi. Türk tarafı, bir Türk liderin de Federal Kıbrıs başkanı olabilmesini istiyor.

– Toprak paylaşımı ise Ada’nın yüzde 36.5’ini elinde tutan KKTC’nin Rumlara iade edeceği yerler ve Türk kurucu devleti için kalacak toprağın miktarı anlamına geliyor. Rumlar Güzelyurt kentinin de iadesinde ısrar ederken, taraflar önerdikleri haritaları birbirlerine çarşamba akşamı verecek.