Birey topluma, toplum devlete güvenmezse, ülke ne yapabilir?

2012 yılı Yunanistan için ekonomik durağanlıkta kesintisiz dördüncü yıl olacak. Yunanistan 2011’i de %5,5 küçülmeyle tamamladı. İşsizlik artmaya devam ediyor. Eğer Başbakan Papademos ülke ekonomisinin idaresinde ipleri eline alamazsa, Yunanistan 2012’de çökebilir. Papademos’un öncelikle alt etmesi gereken sorun üçüncü dünya ülkelerinin genel sorunu; Güvensizlik.

Atina vergi toplamakta zorluk yaşıyor. Çünkü halk vergi verenin hata yaptığını düşünüyor. Hiç kimsenin vergi ödemediği yerde, vergi vermek hata gibi görünüyor. Yunan kamuoyu sahip olduğu deneyimlerle kurallara uymanın sadece dezavantaj getirdiği kanısında. Çünkü kurallara uymayanlar kar ediyor. Ama bu bakış açısı değişmediği sürece Yunanistan’ın bütçe açığının 2012’de gayri safi milli hasılasının %9’unun altına inmesi imkansız gibi. 2012’de Yunanistan’ın ayakta kalması için yeni borçlanmalar ve yeni kurtarma paketleri gündeme gelecek.

Yunanistan Maliye Bakanı Evangelos Venizelos sokak gösterilerine ve kamuoyunun enerjik tepkisine rağmen  tasarruf paketlerini uygulamaya sokmak zorunda. Ama “giderek fakirleşen Yunan halkı” bu gelişmeler karşısında “sürekli zenginleşen siyasilere” tepki gösteriyor. Yunan basını siyasetçilerin mal varlıklarını açıklamasını talep ediyor. 2009 verilerine göre Yunanistan’da her beş siyasetçiden birisinin bankada en az 200.000 EUR parası var. Bu siyasetçilere güleryüzlü Maliye Bakanı Evangelos Venizelos da dahil. Aslında Venizelos’un hesabı için “200.000 EUR’un üzerinde” demek, durumu bütünüyle tarif etmekte yetersiz kalıyor. Çünkü Venizelos’un 18 ayrı banka hesabında 2,6 milyon EUR parası var.

Ama Venizelos “kesinlikle” en zengin siyasetçi değil. “Laos Partisi” Genel Başkanı Georgios Katzaferis’in yıllık geliri 270.000 EUR. Ayrıca kendi adına ve eşinin adına 21 gayrimenkulü var. “Demokratik İttifak” lideri Dora Bakoyanis de yıllık 230.000 EUR gelir ve bankada 1,2 milyon EUR mevduat ile halkından şanslı siyasetçiler arasında.

Bunlardan başkaları da var. Muhalefet lideri Antonis Samaras yıllık 217.000 EUR gelir ve beş gayrimenkul ile onları izliyor. Milletvekili Anna Dalara 1,2 milyon EUR, bir diğeri 1 milyon USD ve 620.000 EUR  ile sıradalar. Eski başbakanlardan Yorgo Papandreu da yılda 129.000 EUR kazanıyormuş. Ayrıca bir evi ve bankada 61.000 EUR mevduatı varmış.

Siyasetçiler zengin olabilir veya zenginleşebilir. Ama sokaktaki adam siyasetçilerin geliri ve mal varlığı ile sadece bunun için kişisel bir nedeni olduğunda ilgilenir. Sokaktaki adam ya fakirleşmiştir ya da haksızlığa uğramıştır. Bazen de yaptığı bir hata veya yerine getirmeyeceği bir sorumluluğunu meşrulaştırmak için, siyasetçileri bahane eder.

Yunanistan’da toplumsal barış yıllar önce yerle bir oldu. Atina hiçbir biçimde sosyal patlamayı durduramıyor. Ülkede toplum, devlet ve birey arasında yabancılaşma giderek artıyor. Bu üç odak arasındaki ilişkilerde güvensizlik giderek daha fazla ön plana çıkıyor. Yabancılaşma ve ötekileştirme ciddi bir ayrışmanın ve anomalinin habercisi gibi görünüyor.

Atina’nın bu süreci atlatabilmesi için öncelikle güven kaybını durdurması lazım. İster vergi gelirini artırmak, ister tasarruf tedbirlerini onaylatmak için, her durumda Atina kamuoyunun önüne yazılı olan veya olmayan yeni bir toplumsal sözleşme ile çıkmak zorunda. Eğer sistem kendisini yeniden üretmezse, yakın gelecekte çok kötü gelişmeler yaşanabilir.